آرزوهاى سازنده و آرزوهاى مخرب
شکى نیست که هیچ انسانى، در هیچ زمانى از ادوار تاریخى، بدون آرزو و امید به آینده نبوده است و بعدها نیز در هر مرتبه از علم و صنعت و تکنیک که قرار گیرد، خالى از آن نخواهد بود. زیرا امروز ما به فرداى ما وابسته است و فرداى ما ادامه زندگى امروز ماست.
ناچار هیچ انسانى براى فردا و فرداهاى خویش نمى تواند بى فکر و اندیشه باشد، زیرا مىخواهد فردا نیز زندگى کند، از این رو به نقشه و طرح و برنامه نیاز دارد.
در این مورد که قوام زندگى همه انسانها و جامعه، به آرزوى حیات و طرح و نقشه وابسته است، تمام انسانها، عقلا و دانشمندان و همه ادیان آسمانى و غیر آسمانى اتفاق نظر دارند و اقتضاى اصل بشریت، با آرزو و امید به آینده مترادف است. به این معنى که آرزو امرى فطرى و طبیعى است و چندان نیازى به اقامه دلیل و شواهد ندارد. این حقیقت را با صراحت از آیات قرآن و گفتار پیشوایان مذهبى مى توان استنباط کرد.
قرآن مجید در سوره کهف اعمال صالحه و باقیات صالحات را خیر امل یعنى بهترین آرزو مى نامد. آنجا که مى فرماید:
و الباقیات الصالحات خیر عند ربک ثوابا و خیر أملا
اعمال صالح نزد خداوند ثواب بهترى دارد و بهترین آرزو را متضمن است.(1)
چنانکه مشاهده مى کنید قرآن مجید، اعمال صالح را یکى از مصادیق بهترین آرزوها به شمار مىآورد و بدیهى است که اعمال صالح به تدریج انجام مى شود، پس آرزوى طولانى که متعلقش اعمال نیک و صالح باشد نه تنها شرعا مذموم نیست، بلکه امرى نیکو مى باشد.
آرى در قرآن آرزوى مذموم و نکوهش شده آرزویى است که انسان را مشغول و عمر انسان را بیهوده تلف کند و نتیجهاى از آن عاید انسان و جامعه نشود و در قرآن از آن به مثابه الهاامل یعنى مشغول داشتن آرزو تعبیر شده است. چنانکه قرآن درباره وضع کافران و طریق برخورد رهبر امت اسلامى، رسول اکرم (ص)، با آنها چنین مىفرماید:
ذرهم یأکلوا و یتمتعوا و یلههم الأمل ... (2
این آیه، امر است به پیغمبر اکرم (ص) که رها کن این کافران را تا بخورند و از لذات و شهوات بهرهمند شوند و آرزوى دنیا مشغولشان کند و سرگرمشان سازد. به زودى روزى مى آید که ایشان نتیجه و عاقبت این کامرانى را دریابند و آن روز، روز قیامت باشد و احوال خود و مؤمنان را ببینند. (3
